آیا تا به حال برایتان پیش آمده که در محیطهای ساکت به خوبی بشنوید، اما در مکانهای شلوغ و پر سر و صدا، تشخیص صداها برایتان دشوار شود؟ آیا احساس میکنید که اطرافیانتان واضحتر از شما میشنوند، حتی اگر تستهای شنوایی شما طبیعی باشد؟ اگر پاسخ شما به این سؤالات مثبت است، ممکن است با پدیدهای به نام کم شنوایی پنهان روبرو باشید. این وضعیت پیچیده و اغلب نادیده گرفته شده، میتواند تأثیر قابل توجهی بر کیفیت زندگی افراد بگذارد، حتی اگر نتایج شنواییسنجیهای معمول، مشکلی را نشان ندهند. در این مقاله از مرکز خرید سمعک ترنم به بررسی عمیق کم شنوایی پنهان میپردازیم، علل کم شنوایی پنهان، علائم، روشهای تشخیص و تأثیرات آن را مورد بحث قرار میدهیم و تلاش میکنیم تا ابعاد پنهان این اختلال شنوایی را آشکار سازیم و شما را به طور کامل با اینکه بدشنوایی اکتسابی در بزرگسالان چیست؟ اشنا کنیم.
کم شنوایی پنهان چیست؟
کم شنوایی پنهان، که به آن نوروپاتی شنوایی یا دیسسنکرونی شنوایی نیز گفته میشود، وضعیتی است که در آن گوش داخلی صداها را به طور طبیعی دریافت میکند، اما در انتقال این اطلاعات به مغز یا پردازش آنها در سطح مغز اختلال وجود دارد. به عبارت دیگر، ساختارهای محیطی شنوایی سالم به نظر میرسند، اما سیستم عصبی شنوایی نمیتواند سیگنالهای صوتی را به درستی رمزگذاری و تفسیر کند. این بدان معناست که فرد ممکن است در شنیدن صداهای خالص در محیطهای آرام مشکلی نداشته باشد، اما در درک گفتار، به ویژه در حضور نویز پسزمینه، با چالشهای جدی مواجه شود. کم شنوایی پنهان میتواند افراد در هر سنی را تحت تأثیر قرار دهد و تشخیص آن اغلب به دلیل نتایج طبیعی در آزمونهای شنوایی استاندارد به تأخیر میافتد.
بیشتر بخوانید: درمان کم شنوایی انتقالی
تفاوت کم شنوایی پنهان با کم شنوایی آشکار
تفاوت اصلی بین کم شنوایی پنهان و کم شنوایی آشکار در محل و نوع آسیب است. در کم شنوایی آشکار، معمولاً مشکلی در گوش خارجی، میانی یا داخلی وجود دارد که منجر به کاهش حساسیت به صداها میشود. این نوع کم شنوایی به راحتی در تستهای شنوایی استاندارد قابل تشخیص است و اغلب با افزایش آستانههای شنوایی در فرکانسهای مختلف همراه است. در مقابل، در کم شنوایی پنهان، آستانههای شنوایی ممکن است طبیعی باشند، اما مشکل در عملکرد عصب شنوایی و مسیرهای عصبی بالاتر است. به همین دلیل، فرد مبتلا به کم شنوایی پنهان ممکن است صداها را بشنود، اما در درک و تمایز آنها، به ویژه در شرایط شنیداری دشوار، دچار مشکل شود. این تفاوت اساسی، اهمیت استفاده از تستهای تشخیصی پیشرفتهتر را برای شناسایی کم شنوایی پنهان نشان میدهد.
بدشنوایی اکتسابی در بزرگسالان چیست؟
بدشنوایی اکتسابی در بزرگسالان به کاهش یا اختلال در توانایی شنیدن صداها اشاره دارد که پس از بدو تولد و در طول زندگی فرد ایجاد میشود. این نوع بدشنوایی میتواند ناشی از عوامل مختلفی از جمله قرار گرفتن در معرض صدای بلند، عفونتهای گوش، بیماریهای خاص (مانند دیابت و فشار خون بالا)، مصرف برخی داروها، آسیبهای سر و افزایش سن باشد. بدشنوایی اکتسابی طیف وسیعی از مشکلات شنوایی را شامل میشود، از کاهش خفیف شنوایی در فرکانسهای خاص گرفته تا از دست دادن کامل شنوایی. در حالی که کم شنوایی پنهان نیز نوعی اختلال شنوایی اکتسابی است، ویژگی متمایز آن، وجود مشکل در پردازش شنوایی علیرغم آستانههای شنوایی طبیعی است. به عبارت دیگر، فرد مبتلا به کم شنوایی پنهان ممکن است در تستهای استاندارد شنوایی مشکلی نشان ندهد، اما در زندگی روزمره و در شرایط شنیداری چالشبرانگیز، با مشکلات قابل توجهی در درک گفتار روبرو شود.
انواع بدشنوایی اکتسابی
بدشنوایی اکتسابی در بزرگسالان میتواند انواع مختلفی داشته باشد که بر اساس محل آسیب در سیستم شنوایی و علت ایجاد آن دستهبندی میشوند:
کم شنوایی انتقالی
این نوع کم شنوایی ناشی از مشکل در انتقال صدا از گوش خارجی و میانی به گوش داخلی است. عواملی مانند عفونت گوش میانی، تجمع مایع در گوش، پارگی پرده گوش یا مشکلات استخوانی در گوش میانی میتوانند منجر به کم شنوایی انتقالی شوند.
کم شنوایی حسی-عصبی
این نوع کم شنوایی ناشی از آسیب به گوش داخلی (حلزون) یا عصب شنوایی است. قرار گرفتن در معرض صدای بلند، افزایش سن (پیرگوشی)، بیماریهای ویروسی، مصرف برخی داروها و عوامل ژنتیکی میتوانند از علل کم شنوایی حسی-عصبی باشند. کم شنوایی پنهان زیرمجموعهای از اختلالات حسی-عصبی است که به طور خاص بر عملکرد عصب شنوایی و پردازش عصبی صدا تأثیر میگذارد.
کم شنوایی مختلط
در این نوع کم شنوایی، هم مشکلات انتقالی و هم مشکلات حسی-عصبی به طور همزمان وجود دارند و بر شنوایی فرد تأثیر میگذارند.
نوروپاتی/دیسسنکرونی شنوایی
این اصطلاح به کم شنوایی پنهان اشاره دارد که در آن صدا به خوبی به گوش داخلی میرسد، اما انتقال سیگنالهای عصبی از گوش داخلی به مغز دچار اختلال است.
علل کم شنوایی پنهان
اصلی ترین علل کم شنوایی پنهان هنوز به طور کامل شناخته نشده است، اما تحقیقات نشان میدهد که عوامل مختلفی میتوانند در بروز آن نقش داشته باشند. این عوامل میتوانند مادرزادی یا اکتسابی باشند:
عوامل ژنتیکی
در برخی موارد، کم شنوایی پنهان میتواند ناشی از جهشهای ژنتیکی باشد که بر عملکرد عصب شنوایی یا سلولهای مویی داخلی گوش تأثیر میگذارند. این نوع کم شنوایی پنهان ممکن است در بدو تولد وجود داشته باشد یا در سنین پایینتر ظاهر شود.
نارس بودن
نوزادانی که زودتر از موعد به دنیا میآیند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به کم شنوایی پنهان هستند. عوامل مرتبط با نارس بودن مانند کمبود اکسیژن، خونریزی مغزی و عفونتها میتوانند به سیستم شنوایی در حال تکامل آسیب برسانند.
یرقان شدید نوزادی
سطوح بالای بیلیروبین در خون نوزاد میتواند به عصب شنوایی آسیب برساند و منجر به کم شنوایی پنهان شود.
عفونتها
برخی عفونتها مانند مننژیت، سرخک و اوریون میتوانند به سیستم شنوایی آسیب وارد کرده و در برخی موارد منجر به کم شنوایی پنهان شوند.
اختلالات خود ایمنی
بیماریهای خود ایمنی که سیستم عصبی را درگیر میکنند، ممکن است بر عملکرد عصب شنوایی نیز تأثیر بگذارند.
آسیبهای عصبی
آسیب به عصب شنوایی ناشی از ضربه به سر یا جراحیهای مغزی میتواند از علل کم شنوایی پنهان باشد.
قرار گرفتن در معرض مواد سمی
برخی مواد شیمیایی و داروها میتوانند برای سیستم شنوایی سمی باشند و منجر به نوروپاتی شنوایی شوند.
علائم و نشانههای کم شنوایی پنهان
علائم کم شنوایی پنهان میتواند در افراد مختلف متفاوت باشد، اما برخی از شایعترین نشانهها عبارتند از:
- مشکل در درک گفتار در محیطهای پر سر و صدا
- شنیدن صداها اما عدم درک کلمات
- نیاز به بلندتر شدن صدا
- خستگی ناشی از تلاش برای شنیدن
- مشکل در تشخیص زیر و بمی صدا
- مشکل در تشخیص جهت صدا
- وزوز گوش (Tinnitus)
- سرگیجه و عدم تعادل
بیشتر بخوانید: سمعک داخل گوش و پشت گوش چه تفاوتی با یکدیگر دارند؟
روش های تشخیص کم شنوایی پنهان
تشخیص کم شنوایی پنهان نیازمند ارزیابی جامع شنوایی است که علاوه بر تستهای استاندارد، شامل آزمایشهای تخصصیتری نیز میشود که عملکرد عصب شنوایی و پردازش شنوایی را بررسی میکنند. برخی از این تستها عبارتند از:
آزمون انتشار صوتی برانگیخته گوش
این تست عملکرد سلولهای مویی خارجی در حلزون گوش را ارزیابی میکند. در افراد مبتلا به کم شنوایی پنهان، نتایج این تست معمولاً طبیعی است، زیرا حلزون گوش به طور کلی سالم است.
آزمون پاسخهای برانگیخته شنوایی ساقه مغز
این تست فعالیت الکتریکی عصب شنوایی و ساقه مغز را در پاسخ به صداهای ارائه شده اندازهگیری میکند. در افراد مبتلا به کم شنوایی پنهان، ممکن است نتایج ABR غیرطبیعی باشد و نشاندهنده اختلال در انتقال سیگنالهای عصبی از گوش به مغز باشد.
آزمونهای پردازش شنوایی مرکزی
این مجموعه از تستها توانایی فرد در پردازش اطلاعات شنیداری در سطوح بالاتر مغز را ارزیابی میکند. این تستها میتوانند مشکلاتی مانند درک گفتار در نویز، تشخیص الگوهای صوتی و حافظه شنوایی را شناسایی کنند که اغلب در افراد مبتلا به کم شنوایی پنهان دیده میشود.
آزمونهای تمپانوگرام و رفلکس آکوستیک
این تستها عملکرد گوش میانی و رفلکس عضلات گوش میانی در پاسخ به صدا را ارزیابی میکنند و معمولاً در افراد مبتلا به کم شنوایی پنهان طبیعی هستند.
تأثیرات کم شنوایی پنهان بر زندگی افراد
کم شنوایی پنهان میتواند تأثیرات قابل توجهی بر جنبههای مختلف زندگی افراد داشته باشد:
- مشکل در درک گفتار، به ویژه در محیطهای شلوغ، میتواند منجر به اجتناب از موقعیتهای اجتماعی، احساس انزوا و کاهش تعاملات اجتماعی شود.
- در محیطهای کاری پر سر و صدا یا مشاغلی که نیاز به ارتباطات کلامی دقیق دارند، کم شنوایی پنهان میتواند عملکرد فرد را تحت تأثیر قرار دهد و منجر به سوءتفاهمها و کاهش بهرهوری شود.
- خستگی ناشی از تلاش مداوم برای شنیدن، احساس ناامیدی و انزوا میتواند خطر ابتلا به افسردگی و اضطراب را افزایش دهد.
- به طور کلی، مشکلات شنوایی میتوانند کیفیت زندگی فرد را به طور قابل توجهی کاهش دهند و بر اعتماد به نفس و استقلال او تأثیر بگذارند.
- در کودکان مبتلا به کم شنوایی پنهان، مشکلات در پردازش شنوایی میتواند یادگیری زبان و مهارتهای ارتباطی را تحت تأثیر قرار دهد.
راهکارهای مدیریت و توانبخشی کم شنوایی پنهان
در حال حاضر، درمان قطعی برای کم شنوایی پنهان وجود ندارد، اما راهکارهای مختلفی برای مدیریت علائم و بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا به این وضعیت در دسترس است:
- استفاده از وسایل کمک شنوایی پیشرفته با قابلیتهای پردازش سیگنال پیچیدهتر و میکروفونهای جهتدار میتوانند در برخی موارد کمککننده باشند.
- سیستمهای FM و میکروفونهای رومیزی صدا را مستقیماً از منبع (مثلاً بلندگوی سخنران) به گوش فرد منتقل میکنند و میتوانند به بهبود درک گفتار در محیطهای پر سر و صدا کمک کنند.
- در برخی موارد شدید کم شنوایی پنهان که با سمعک و سایر وسایل کمک شنوایی بهبود نمییابد، کاشت حلزون شنوایی ممکن است یک گزینه باشد. کاشت حلزون شنوایی سیگنالهای الکتریکی را مستقیماً به عصب شنوایی ارسال میکند و میتواند به بهبود درک صدا کمک کند.
- این برنامهها شامل تمرینات شنیداری و راهکارهای ارتباطی است که به فرد کمک میکند تا از باقیمانده شنوایی خود به بهترین نحو استفاده کند و مهارتهای درک گفتار خود را بهبود بخشد.
- یادگیری استراتژیهای ارتباطی مؤثر، مانند درخواست تکرار جملات، انتخاب محیطهای آرام برای مکالمه و استفاده از نشانههای بصری، میتواند به تسهیل ارتباطات کمک کند.
- استفاده از برنامههای تبدیل گفتار به متن، زیرنویسها و سایر تکنولوژیهای کمکی میتواند در موقعیتهای مختلف مفید باشد.
سخن پایانی
کم شنوایی پنهان یک اختلال پیچیده و اغلب نادیده گرفته شده در سیستم شنوایی است که میتواند تأثیرات قابل توجهی بر زندگی افراد داشته باشد. درک ماهیت این وضعیت، علل احتمالی و علائم آن، گام مهمی در جهت تشخیص زودهنگام و ارائه مداخلات مناسب است. با پیشرفتهای اخیر در زمینه شنواییشناسی و تکنولوژیهای کمک شنوایی، امید است که افراد مبتلا به کم شنوایی پنهان بتوانند با مدیریت مؤثر علائم و تشخیص کم شنوایی پنهان در مراحل اولیه، کیفیت زندگی خود را بهبود بخشند و ارتباطات بهتری را تجربه کنند.
سوالات متداول
1. آیا کم شنوایی پنهان باعث ناشنوایی کامل میشود؟
پاسخ: کم شنوایی پنهان معمولاً منجر به ناشنوایی کامل نمیشود. مشکل اصلی در این وضعیت، پردازش و درک صداها است، نه از دست دادن کامل توانایی شنیدن. افراد مبتلا ممکن است صداها را بشنوند، اما در تشخیص و تمایز آنها، به ویژه در محیطهای پر سر و صدا، مشکل داشته باشند. با این حال، در موارد شدید، ممکن است کاهش قابل توجهی در درک گفتار وجود داشته باشد که میتواند بر کیفیت زندگی فرد تأثیر زیادی بگذارد.
2. آیا کم شنوایی پنهان در کودکان هم دیده میشود؟
پاسخ: بله، کم شنوایی پنهان میتواند در کودکان نیز رخ دهد. علل مادرزادی مانند عوامل ژنتیکی، نارس بودن و یرقان شدید نوزادی میتوانند در بروز این وضعیت تاثیر داشته باشند.
