وقتی صحبت از سرطان میشود، ذهن اغلب ما به سمت ریه، سینه یا روده میرود، اما شاید هرگز تصور نکنیم که یکی از حیاتیترین و ظریفترین اعضای بدنمان، یعنی گوش، نیز میتواند هدف این بیماری خاموش قرار گیرد. گوش، که وظیفه شگفتانگیز شنیدن و حفظ تعادل را بر عهده دارد، ساختاری پیچیده با بخشهای مختلف است و متأسفانه هر کدام از این بخشها پتانسیل درگیر شدن با رشد غیرقابل کنترل سلولی را دارند. شما احتمالاً اینجایید چون کلمه “سرطان گوش” اضطرابی را در دلتان انداخته است یا به دنبال پاسخهای دقیق و تخصصی برای یک نگرانی مهم هستید. این مقاله از کلینیک شنوایی سنجی ترنم قرار نیست شما را بترساند، بلکه با ارائه اطلاعاتی کاملاً شفاف، تخصصی اما به زبان ساده، به شما کمک میکند تا دقیقا متوجه شوید سرطان گوش چیست؟، چگونه خود را نشان میدهد و مهمتر از آن، چه اقداماتی میتوان برای مقابله با آن انجام داد. اگر فکر میکنید گوشها فقط برای شنیدن هستند، آماده باشید تا حقیقت تلخ اما قابل مدیریت این بیماری را بشناسید.
سرطان گوش چیست؟
سرطان گوش به طور کلی به رشد و تکثیر غیرطبیعی و بدخیم سلولها در هر یک از ساختارهای گوش خارجی (شامل لاله گوش و مجرای گوش)، گوش میانی (شامل پرده گوش و استخوانچهها) یا گوش داخلی (شامل حلزون و کانالهای نیمدایرهای) اطلاق میشود. این بیماری نسبتاً نادر است، اما میتواند بسیار جدی باشد زیرا علاوه بر تخریب بافتهای محلی، پتانسیل گسترش به غدد لنفاوی و ساختارهای حیاتی اطراف مانند استخوان گیجگاهی و اعصاب صورت را دارد. سرطانهای گوش اغلب از نوع سلولهای سنگفرشی یا بازال هستند که در پوست یا پوششهای داخلی یافت میشوند، اما انواع دیگری مانند ملانوم نیز ممکن است در این ناحیه رخ دهد.
انواع سرطان گوش
سرطان گوش را میتوان بر اساس محل دقیق شروع تومور به دستههای اصلی تقسیم کرد که هر کدام رفتار بیولوژیکی و روش درمان متفاوتی دارند. یکی از شایعترین انواع، سرطان گوش خارجی است که معمولاً به صورت ضایعات پوستی روی لاله گوش ظاهر میشود و در صورت تشخیص زودهنگام، درمان موفقی دارد. نوع دوم سرطان مجرای گوش است که پیشروندهتر بوده و میتواند به استخوانهای اطراف نفوذ کند. خطرناکترین نوع آن، سرطان گوش میانی یا داخلی است که به دلیل نزدیکی به مغز و اعصاب حیاتی، مدیریت پیچیدهتری نیاز دارد و معمولاً با علائمی مانند از دست دادن شنوایی، سرگیجه و فلج صورت خود را نشان میدهد.
علائم سرطان لاله گوش
سرطان لاله گوش که شایعترین شکل سرطان گوش است، معمولاً به صورت تغییرات پوستی خود را نشان میدهد که غالباً ناشی از قرارگیری طولانیمدت در معرض نور خورشید است. رایجترین علائم سرطان لاله گوش شامل ظهور یک زخم مزمن است که التیام پیدا نمیکند، یا یک توده، برجستگی یا پلاک قرمز و پوستهدار که ممکن است خونریزی کند یا ترشح داشته باشد. این ضایعات ممکن است در ابتدا بدون درد باشند و همین امر باعث میشود افراد توجه کافی به آنها نداشته باشند. با پیشرفت بیماری، ممکن است درد، خارش و حساسیت در ناحیه ضایعه نیز احساس شود و تغییر شکل ظاهری لاله گوش کاملاً مشهود گردد.
علائم سرطان گوش و گلو
زمانی که سرطان گوش به مراحل پیشرفتهتری میرسد یا به ساختارهای مجاور گسترش پیدا میکند، ممکن است علائم سرطان گوش و گلو به طور همزمان ظاهر شوند، به ویژه اگر سرطان از طریق مجرای استاش به ناحیه پشت بینی و گلو (نازوفارنکس) راه پیدا کند یا غدد لنفاوی گردن را درگیر سازد. علائمی که همزمان گوش و گلو را تحت تأثیر قرار میدهند شامل درد یا احساس پری مداوم در گوش، کاهش شنوایی پیشرونده، وزوز گوش (تینیتوس)، و همچنین گلودرد مزمن، دشواری در بلع (دیسفاژی)، گرفتگی صدا و تورم غدد لنفاوی در ناحیه گردن هستند. هر کدام از این علائم هشداردهنده باید توسط پزشک بررسی شوند.
سن ابتلا به سرطان گوش
اگرچه سرطان گوش در هر سنی میتواند رخ دهد، اما سن ابتلا به سرطان گوش معمولاً در افراد مسنتر، به ویژه آنهایی که سابقه طولانی در معرض عوامل خطر محیطی مانند اشعه ماوراء بنفش خورشید را داشتهاند، بالاتر است. اکثر موارد سرطانهای پوستی گوش در افراد بالای ۵۰ سال و معمولاً در مردان با پوست روشن مشاهده میشود. با این حال، سرطانهایی که از مجرای گوش یا گوش میانی منشأ میگیرند، گاهی اوقات در سنین پایینتر نیز گزارش میشوند، اگرچه این موارد بسیار نادر هستند. عوامل خطر اصلی نه سن، بلکه قرارگیری در معرض نور خورشید، عفونتهای مزمن گوش و عوامل ژنتیکی خاص هستند.
درمان سرطان گوش
درمان سرطان گوش به عوامل متعددی از جمله محل دقیق تومور، نوع سلولهای سرطانی، مرحله بیماری و سلامت عمومی بیمار بستگی دارد. در مراحل اولیه و سرطانهای محدود به لاله گوش، معمولاً جراحی بهترین گزینه درمانی است که شامل برداشتن کامل ضایعه به همراه حاشیه امنی از بافت سالم اطراف آن است. برای تومورهای پیشرفتهتر یا آنهایی که به مجرای گوش و استخوان گیجگاهی نفوذ کردهاند، ترکیبی از جراحیهای پیچیدهتر، پرتودرمانی و در برخی موارد شیمیدرمانی به کار گرفته میشود. هدف از درمان نه تنها از بین بردن کامل سرطان است، بلکه حفظ حداکثر عملکرد شنوایی و اعصاب صورت تا حد ممکن است.
آیا سرطان گوش درمان دارد؟
پاسخ صریح به این سوال این است که سرطان گوش درمان دارد، به خصوص اگر در مراحل اولیه تشخیص داده شود. همانطور که در بخشهای قبل اشاره شد، درمانهای مؤثر و پیشرفتهای برای مبارزه با این بیماری وجود دارد. میزان موفقیت و شانس بهبودی کامل (Prognosis) وابستگی شدیدی به زمان تشخیص و میزان گسترش تومور دارد. سرطانهای محدود به پوست لاله گوش معمولاً نرخ بقای بسیار بالایی دارند. با این حال، تومورهایی که به داخل مجرا و گوش میانی گسترش یافتهاند، به دلیل پیچیدگی ساختاری این ناحیه، چالشبرانگیزتر هستند، اما حتی در این موارد هم، پیشرفتهای پزشکی امیدبخش بودهاند و درمانهای چندوجهی میتوانند به طور مؤثری بیماری را کنترل کنند و کیفیت زندگی بیمار را بهبود بخشند.
آیا سرطان گوش کشنده است؟
اینکه بپرسیم سرطان گوش کشنده است؟، سوالی است که در پس ذهن هر خوانندهای وجود دارد. همانند بسیاری از سرطانها، پاسخ دقیقتر این است که سرطان گوش پتانسیل کشندگی دارد، اما این یک حکم قطعی نیست. نادر بودن و پیچیدگیهای آن باعث میشود که آمار دقیقی مانند سرطانهای شایعتر نداشته باشیم. اگر سرطان به صورت موضعی و محدود باقی بماند و به موقع درمان شود، خطر جانی آن بسیار پایین است. اما اگر سرطان در گوش میانی یا داخلی شروع شده باشد یا به ساختارهای حیاتی اطراف، مانند مغز یا اعصاب جمجمهای، گسترش یابد و درمان نشود، میتواند تهدیدکننده زندگی باشد. تشخیص زودهنگام و شروع سریع و جامع درمان، مهمترین عوامل در تعیین سرنوشت بیمار هستند.
سخن پایانی
همانطور که در این مقاله دیدیم، سرطان گوش، گرچه بیماری نادری است، اما واقعی و جدی است. مهمترین درسی که میتوان از این اطلاعات گرفت، این است که آگاهی، قدرت است. این بیماری در مراحل اولیه، به ویژه در لاله گوش، بسیار قابل درمان است و شناسایی به موقع علائمی مانند یک زخم غیرعادی، درد مداوم، یا تغییر در شنوایی میتواند تفاوت بین یک درمان ساده و یک پروسه پیچیده را رقم بزند. اگر در خود یا عزیزانتان هر یک از این علائم هشداردهنده را مشاهده کردید، لطفاً بدون اتلاف وقت به یک متخصص گوش و حلق و بینی (ENT) مراجعه کنید. ترس نباید مانع جستجوی حقیقت و درمان شود. با پیشرفتهای چشمگیر در علم پزشکی، تشخیص زودهنگام و درمانهای تخصصی، روز به روز امید به زندگی و کیفیت آن را برای مبتلایان به سرطان گوش افزایش میدهند. گوشهای شما بسیار ارزشمند هستند، مراقب آنها باشید.
سوالات متداول
آیا عفونتهای مکرر گوش میتوانند باعث سرطان گوش شوند؟
در حالی که عفونتهای مزمن و طولانیمدت گوش میانی (اوتیت مدیای مزمن) به طور مستقیم علت اصلی سرطان گوش نیستند، شواهدی وجود دارد که نشان میدهد التهاب و تحریک مداوم ناشی از این عفونتها میتواند خطر ابتلا به برخی انواع نادر سرطان گوش میانی، به ویژه سرطان سلول سنگفرشی، را در طولانیمدت افزایش دهد.
اگر سوراخ کردن گوش (پیرسینگ) منجر به عفونت شود، میتواند باعث سرطان شود؟
خیر، هیچ مدرک علمی معتبری وجود ندارد که نشان دهد سوراخ کردن گوش یا عفونتهای کوتاهمدت ناشی از آن، عامل ایجاد سرطان گوش باشند.
علائم اولیه سرطان گوش که باید فوراً به پزشک مراجعه کرد کدامند؟
مهمترین علائم اولیه که نیاز به بررسی فوری دارند شامل: ۱. وجود یک زخم یا توده روی لاله گوش یا داخل مجرای گوش که بیش از ۴ تا ۶ هفته بهبود نمییابد یا خونریزی میکند. ۲. درد گوش مداوم که با داروهای معمولی تسکین نمییابد. ۳. کاهش شنوایی جدید یا وزوز گوش (تینیتوس) که فقط در یک گوش رخ میدهد و دلیل واضحی ندارد. ۴. ترشحات خونی یا چرکی مداوم از گوش. ۵. ضعف یا فلج ناگهانی عضلات صورت (فلج بل) در همان سمت گوش.
