نوروم آکوستیک یا شوانوم وستیبولار، تومور عصب شنوایی خوشخیم و معمولاً با رشد آهسته است که در عصب وستیبولوکوکلئار، عصبی که گوش داخلی را به مغز متصل می‌کند، ایجاد میشود. این عصب نقش مهمی در حفظ تعادل و شنوایی دارد و تومور ایجاد شده روی آن میتواند مشکلات متعددی را برای فرد مبتلا ایجاد کند. در برخی موارد، کاهش شنوایی ناشی از این تومور ممکن است نیاز به خرید سمعک و استفاده از آن را به‌عنوان یکی از راهکارهای کمکی ضروری کند. اگر می‌خواهید با علائم و درمان تومور عصب شنوایی و روشهای درمان نوروم آکوستیک آشنا شوید، تا پایان با ما باشید.
نوروم آکوستیک چیست؟
نوروم آکوستیک (که به آن شوانوم وستیبولار نیز گفته میشود) مانند تومور سی پی انگل یک تومور خوشخیم و معمولاً با رشد آهسته است که در عصب وستیبولوکوکلئار، عصبی که گوش داخلی را به مغز متصل می‌کند، ایجاد میشود. این عصب مسئول تعادل و شنوایی است و تومور از سلول‌های شوان که پوشش محافظتی اطراف عصب را تشکیل می‌دهند، منشأ می‌گیرد. رشد نوروم آکوستیک میتواند به تدریج بر عملکرد این عصب تأثیر بگذارد و علائمی مانند کاهش شنوایی، وزوز گوش، سرگیجه و عدم تعادل را به همراه داشته باشد.
بیشتر بخوانید: راه های درمان سندرم آلپورت
علائم نوروم آکوستیک
نوروم آکوستیک معمولاً با رشد آهسته است که روی عصب اصلی که از گوش داخلی به مغز می‌رود، ایجاد میشود. این عصب که مسئول حفظ تعادل و شنوایی است، میتواند تحت فشار این تومور قرار گرفته و علائم مختلفی را ایجاد کند. تشخیص زودهنگام نوروم آکوستیک از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا میتواند از بروز عوارض جدی‌تر مانند از دست دادن دائمی شنوایی و آسیب به سایر اعصاب مغزی جلوگیری کند.در ادامه راه تشخیص نوروم آکوستیک را شرح می دهیم.
علائم اولیه نوروم آکوستیک
در مراحل اولیه، نوروم آکوستیک اغلب بدون علامت است یا علائم بسیار خفیفی ایجاد می‌کند که به راحتی قابل تشخیص نیستند. با این حال، برخی از علائم اولیه که ممکن است ظاهر شوند، عبارتند از:
- کاهش شنوایی تدریجی در یک گوش شایع‌ترین علامت اولیه نوروم آکوستیک است و معمولاً به تدریج در طول ماه‌ها یا سال‌ها بدتر میشود.
- صدای زنگ، وزوز، سوت یا سایر صداهای غیرطبیعی در گوش آسیب‌دیده.
- احساس ناپایداری یا گیجی، به خصوص هنگام راه رفتن یا تغییر وضعیت.
- احساس پری یا فشار در گوش آسیب‌دیده.
علائم پیشرفته نوروم آکوستیک
با رشد تومور، فشار بیشتری به عصب شنوایی و سایر ساختارهای مجاور وارد میشود و علائم پیشرفته‌تری ظاهر می‌شوند. این علائم ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- کاهش شنوایی شدید یا کامل در یک گوش
- وزوز گوش مداوم و شدید
- مشکلات تعادلی جدی، مانند عدم توانایی در راه رفتن بدون کمک
- بی‌حسی یا ضعف در صورت، به خصوص در یک طرف
- مشکل در بلع یا صحبت کردن
- تاری دید یا دوبینی
- مشکلات هماهنگی
در موارد نادر، اگر تومور بسیار بزرگ شود، میتواند به ساقه مغز فشار وارد کرده و علائم خطرناکی مانند مشکلات تنفسی، نارسایی قلبی و حتی مرگ را ایجاد کند.
علت و عوامل خطر نوروم آکوستیک
نوروم آکوستیک، توموری خوشخیم و معمولاً با رشد آهسته است که بر روی عصب دهلیزی-حلزونی (عصب هشتم مغزی) که مسئول شنوایی و تعادل است، ایجاد میشود. علت دقیق ایجاد این تومور هنوز به طور کامل مشخص نشده است، اما عوامل خطری وجود دارند که احتمال ابتلا به آن را افزایش می‌دهند.
عوامل ژنتیکی
یکی از مهم‌ترین عوامل خطر نوروم آکوستیک، اختلال ژنتیکی نادری به نام نوروفیبروماتوز نوع ۲ (NF2) است. این اختلال باعث ایجاد تومورهای خوشخیم در اعصاب مختلف بدن، از جمله عصب دهلیزی-حلزونی میشود. افراد مبتلا به NF2 معمولاً در هر دو گوش خود نوروم آکوستیک دارند (نوروم آکوستیک دو طرفه).
سایر عوامل خطر
قرار گرفتن در معرض پرتوهای یونیزان، به ویژه در ناحیه سر و گردن، میتواند خطر ابتلا به نوروم آکوستیک را افزایش دهد و جزو عوامل تشدید کننده تومور نوروم آکوستیک می باشد.
- برخی مطالعات نشان داده‌اند که قرار گرفتن در معرض صداهای بلند و برخی مواد شیمیایی ممکن است خطر ابتلا به این تومور را افزایش دهد، اما این موضوع هنوز به طور کامل ثابت نشده است.
- نوروم آکوستیک معمولاً در بزرگسالان بین ۳۰ تا ۶۰ سال رخ می‌دهد.
- برخی مطالعات نشان داده‌اند که زنان بیشتر از مردان به نوروم آکوستیک مبتلا می‌شوند.
- در بیشتر موارد، نوروم آکوستیک به صورت پراکنده و بدون هیچ عامل خطر مشخصی ایجاد میشود. به عبارت دیگر، بسیاری از افرادی که به این تومور مبتلا می‌شوند، هیچ سابقه خانوادگی NF2 یا قرار گرفتن در معرض پرتو درمانی ندارند.
روشهای تشخیص نوروم آکوستیک
تشخیص دقیق نوروم آکوستیک، که توموری خوشخیم در عصب شنوایی است، نیازمند رویکردی جامع و چندوجهی است. این فرایند شامل معاینات بالینی دقیق، تست‌های شنوایی تخصصی و تصویربرداری پزشکی پیشرفته میشود.
معاینه بالینی
اولین گام در تشخیص نوروم آکوستیک، معاینه بالینی دقیق توسط متخصص گوش، حلق و بینی یا نورولوژیست است. در این مرحله، پزشک به بررسی علائم و نشانه‌های بیمار می‌پردازد، از جمله کاهش تدریجی شنوایی، وزوز گوش، سرگیجه، عدم تعادل و در موارد پیشرفته، بی‌حسی صورت. معاینه عصبی کامل نیز برای ارزیابی عملکرد اعصاب جمجمه‌ای، به‌ویژه عصب صورتی و عصب سه‌قلو، انجام میشود.
تست‌های شنوایی (ادیومتری و ABR)
تست‌های شنوایی نقش مهمی در تشخیص نوروم آکوستیک ایفا می‌کنند. ادیومتری، که شامل تست‌های تون خالص و تست تمپانومتری است، به ارزیابی میزان و نوع کم‌شنوایی کمک می‌کند. تست پاسخ برانگیخته شنوایی ساقه مغز (ABR) نیز برای بررسی عملکرد عصب شنوایی و ساقه مغز انجام میشود. این تست با ثبت فعالیت الکتریکی مغز در پاسخ به محرک‌های صوتی، میتواند وجود اختلال در مسیر شنوایی را نشان دهد.
تصویربرداری پزشکی (MRI و CT)
تصویربرداری پزشکی، به‌ویژه تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) با گادولینیوم، حساس‌ترین و دقیق‌ترین روش برای تشخیص نوروم آکوستیک است. MRI میتواند تومورهای کوچک را نیز با دقت بالا شناسایی کند و اطلاعات دقیقی در مورد اندازه، محل و گسترش تومور ارائه دهد. توموگرافی کامپیوتری (CT) نیز ممکن است در مواردی که MRI در دسترس نیست یا منع مصرف دارد، استفاده شود. CT میتواند تومورهای بزرگ‌تر را شناسایی کند، اما حساسیت آن نسبت به MRI کمتر است.
روشهای درمان نوروم آکوستیک
نوروم آکوستیک، توموری خوشخیم است که روی عصب دهلیزی-حلزونی، عصبی که گوش داخلی را به مغز متصل می‌کند، رشد می‌کند. این تومور میتواند باعث مشکلات شنوایی، تعادل و سایر علائم شود. روشهای درمانی نوروم آکوستیک به عوامل مختلفی از جمله اندازه تومور، سرعت رشد آن، علائم بیمار و سلامت کلی او بستگی دارد.
نظارت فعال
در این روش، تومور به طور منظم با استفاده از MRI و آزمایش‌های شنوایی پیگیری میشود. این روش برای تومورهای کوچک که علائم کمی ایجاد می‌کنند یا در حال رشد آهسته هستند، مناسب است.
جراحی
جراحی برای برداشتن تومور انجام میشود.البته بهتر است قبل از هر اقدامی با عوارض عمل جراحی نوروم آکوستیک آشنا باشید. سه روش جراحی اصلی برای نوروم آکوستیک وجود دارد:
- جراحی ترانس لابیرنتین برای تومورهای بزرگ یا زمانی که شنوایی از دست رفته است، استفاده میشود.
- جراحی رتروسیگموئید برای تومورهای کوچک یا متوسط استفاده میشود و هدف آن حفظ شنوایی است.
- جراحی حفره میانی برای برداشتن تومورهای کوچک عصب شنوایی که امکان حفظ شنوایی بیشتر است استفاده می شود.
پرتودرمانی استریوتاکتیک
این روش از پرتوهای متمرکز برای تخریب سلول‌های تومور استفاده می‌کند. تصمیم‌گیری در مورد روش درمان مناسب نوروم آکوستیک باید توسط یک تیم پزشکی متخصص، از جمله جراح مغز و اعصاب، جراح گوش و متخصص پرتودرمانی، انجام شود.
هزینه عمل نوروم اکوستیک چقدر است؟
هزینه عمل نوروم آکوستیک، که به تومور عصب شنوایی نیز معروف است، بسته به عوامل متعددی متغیر است. از جمله این عوامل می‌توان به اندازه و محل تومور، روش جراحی مورد نیاز، تجربه و تخصص جراح، بیمارستان یا مرکز درمانی انتخاب شده و همچنین پوشش بیمه‌ای بیمار اشاره کرد. به طور کلی، هزینه‌های این عمل جراحی میتواند شامل هزینه‌های قبل از عمل ، هزینه‌های خود عمل جراحی و هزینه‌های بعد از عمل باشد.
آیا تومور گوش خطرناک است؟
برخی از تومورهای گوش خوشخیم هستند و رشد آهسته‌ای دارند، در حالی که برخی دیگر می‌توانند بدخیم باشند و به سرعت گسترش یابند. تومورهای خوشخیم معمولاً خطرناک نیستند. تومورهای بدخیم، که به سرطان گوش نیز معروف هستند، نادر هستند اما می‌توانند بسیار خطرناک باشند. آنها می‌توانند به سایر قسمت‌های بدن گسترش یابند و در صورت عدم درمان، تهدید کننده زندگی باشند.
سخن پایانی
نوروم آکوستیک یک تومور خوشخیم است که میتواند مشکلات متعددی را برای فرد مبتلا ایجاد کند. تشخیص زودهنگام و درمان مناسب میتواند به جلوگیری از عوارض جدی کمک کند. در صورت مشاهده هرگونه علامت مشکوک، به پزشک متخصص گوش، حلق و بینی مراجعه کنید.
سوالات متداول
آیا نوروم آکوستیک سرطانی است؟
خیر، نوروم آکوستیک یک تومور خوشخیم (غیر سرطانی) است.
آیا نوروم آکوستیک ارثی است؟
در بیشتر موارد، نوروم آکوستیک به صورت پراکنده ایجاد میشود. با این حال، در برخی موارد نادر، میتواند به صورت ارثی و در نتیجه اختلال ژنتیکی نوروفیبروماتوز نوع ۲ (NF2) ایجاد شود.
آیا نوروم آکوستیک قابل درمان است؟
بله، نوروم آکوستیک قابل درمان است. روشهای درمانی شامل نظارت منظم، جراحی و پرتودرمانی استریوتاکتیک است.
